نوشته داشجيانتا Dashjianta
ترجمه هادي  محمدزاده
حدود يك سال بود  كه داشتم روي آغاز و پايان يك  رمان  كار مي كردم  تا اينكه رمان به  مرحله اي رسيد  كه ديگر مي توانستي بگويي  كار  تمام است بنابراين نسخه دست نويسي از آن  تهيه   كردم.
شش يا  هفت سال پيش كه تازه  نويسندگي را شروع كرده بودم  پس از  استعلام  و نظرخواهي, نمونه اي از آثارم را پرينت  گرفته و براي يك سري از ناشراني  كه فكر  مي كردم ژانر  كارشان با  ژانر  كار  من مشترك است فرستادم. البته ايده  خوبي  نبود  بهتر اين بود  كه با ناشران  خاص آثار ادبي  تماس  بگيرم و آثارم را  مطابق با  ايده هاي آن ها ارائه دهم. هر  چه سعي  كنيد با ناشران بيش تري تماس بگيريد بيش تر احتمال دارد  كه ناشري را پيدا  كنيد  كه بتوانيد با او  كار  كنيد اما ناشران ادبي بهتر با  نويسنده  كنار مي آيند.
اولين  كاري  كه بايد انجام دهيم اين  است  كه ببينيم آيا  دست نويس  ما شسته  و رفته  هست يا نه ؟ البته من از  مرور آثار  خودم  متنفرم اين جاست  كه پاي يك ويراستار  ادبي به  ميان  كشيده مي شود.
كار ويراستار  چيست؟
اين  نخستين سوالي بود  كه  من در پي پاسخش مي گشتم. تلقي  نخستين  من از يك  ويراستار اين بود  كه آن ها دستنويس شما را مي گيرند  مشكلات املايي آن را بر طرف مي كنند  مشكلات  گرامري آن را  تصحيح مي كنند  و آن را باز پس مي فرستند اما يك ويراستار  خوب مي تواند  خدمات  گسترده تري ارائه دهد.
نمونه خواني:  يك كار بسيار اساسي است و عبارت است از:  بر طرف كردن  مشكلات املايي, مشكلات تايپي ,  و قالب بندي صحيح
ويرايشگري:
 ويرايشگر  همان كارهاي بالا را انجام مي دهد اما اشتباهات  گرامري را  هم برطرف كرده و به صورت  كامل  مقاله را  تنظيم مي كند. كاربرد  كلمات را بررسي كرده و به يك دستي  و لحن تمام  كار  توجه دارد.
قوامِ خط به  خط:
در اين  فرايند هر  چيزي مورد  بازبيني قرار مي گيرد.  ساختار متن  حتي از  مرحله  تصحيحات مقدماتي مورد آزمايش  و ارزيابي قرار مي گيرد. تناقض در لحن روايت بر طرف  شده و قسمت هاي غير منطقي  اثر  حذف مي شود.
انتقاد:
بسياري از  ويراستاران  حتي مي توانند  اثر شما را  نقد كنند البته اين كار به هر ويراستاري پيشنهاد نمي شود. ويراستار منتقد روي  محتواي اثر  تمركز كرده و ناهمسازي طرح  كار را  مورد بررسي قرار مي دهد. كاستي هاي شخصيت ها  و هر  عاملي را كه باعث رد شدن نسخه دست نويس مي شود, بر طرف مي كند. (البته سرويس انتقاد كاملاً  جدا  از سرويس ويراستاري  عمل مي كند.)
 دلايلي  كه من به واسطه آن ها بيش تر ويراستاران را رد  كردم
ويراستاران زيادي  وجود دارند  و قبل از اينكه بخواهيد  نحوه  كار آن ها را از  نزديك  مورد بررسي قرار  دهيد  نياز داريد  كه سياهه اي از اسم آن ها تهيه  كنيد. من  تمام  تحقيقاتم را در اين زمينه  روي  اينترنت متمركز كرده ام  بنابراين هر ويراستاري  كه به صورت آنلاين  فعاليتي ندارد خود به  خود  از مركز  توجه  من  كنار مي رود.
1- وب سايت
اگر وارد وب سايتي شوم  و نتوانم متن ويراستاري شده را به واسطه ايرادات بسيار  و صفحاتي  مشحون از  خطا  و اشتباه بخوانم حتي زحمت ديدن آن ها را  هم به  خود  نخواهم داد.
2- فقدان اطلاعات
هر سايتي كه  منحصراً اعلام مي دارد  دست نويستان را براي من بفرستيد آن را ويراستاري مي كنم  چندان  توجه مرا به  خود  جلب نمي كند. اين شبيه رفتار ويراستاري است  كه هيچ اعتبار نامه  و سابقه اي از  خود ارائه نمي دهد. اگر ويراستاري سابقه اش را براي شما تشريح  نكند شما از  كجا مي توانيد به او  اعتماد  كنيد؟  
3- عدم ارائه نمونه
اگر شما نتوانيد نمونه  كار يك ويراستار را ببينيد  چگونه خواهيد  فهميد  كه  كيفيت  كار او تا  چه  حد است و آيا  هرگز  تمايل  خواهيد داشت  كه  وقت ارزشمندتان را صرف او  كنيد. به  همين  دليل اين  گونه ويراستاران از  چشم  من افتاده اند.
 من بي نهايت در  مورد اثرم  و تغييراتي  كه در آن انجام مي پذيرد وسواس به  خرج مي دهم اگر نتوانم بفهمم  كه  چه تغييراتي ممكن است روي  اثر  من رخ دهد تا  چه  حد مي توانم به ويراستاري  اعتماد  كنم  و ريش  و قيچي   را به  دست او بسپارم و پول و هزينه ام را بابت آن صرف كنم.
 خيلي از  ويراستاران  لزوماً نمونه اي از  كارشان را ارائه مي دهند.  البته  نمونه هايي  كه به وسيله خود  نويسنده كتاب  ويراستاري مي شود بهترين است. خب كسي بدش نمي‌آيد  كه ويراستاري برايش رايگان  تمام شود اما  من  مايلم اجرت  معقولانه اي براي  كار  ويراستاري بپردازم.
4- عدم امكان  تماس با ايميل  و پست  الكترونيكي
اگر من نتوانم از طريق ايميل  و پست  الكترونيكي با ويراستاري  تماس بگيرم  علاقه‌مندي‌ام را به او از دست مي‌دهم.  البته اگر ويراستار في‌المثل در انگلستان باشد خب اين مشكل زيادي  ايجاد نمي‌كند اما تعداد زيادي  از ويراستاران  در امريكا زندگي مي كنند  كه در صورت  مكاتبه هزينه پستي ارزان در نمي‌آيد  و من  هم  كه آدم دندان گرد  و خسيسي  هستم
5- لينك‌هاي شكسته( مقصود گروهي از لينك‌هاي سايت است  كه درست  عمل نمي‌كنند.م) ‌
نيازي به  گفتن نيست  كه لينك‌هاي شكسته تأثير بدي در ذهن  مخاطب به  جا مي‌گذارند چگونه مي‌توانيد براي كار روي نسخه دست‌نويستان  به ويراستاري اعتماد  كنيد  كه لينك‌هاي سايتش مطئمن نيست  و درست  كار نمي‌كند.
بايد در انتخاب ويراستار به موارد زير دقت  كرد
1- ارتباط  متقابل 
تا چه حد مي خواهيد ارتباطتان با جريان ويراستاري مستقيم باشد؟ اگر مي‌خواهيد با  جريان ويراستاري  به صورتي  كاملاً امروزي پيش‌رفت  كنيد  و  بتوانيد شما هم بر اساس  تغييراتي  كه  ويراستار روي اثر شما اعمال مي‌كند  و آن‌ها را  دريافت مي‌كنيد پيشنهاد بدهيد يا روي تغييرات  انجام يافته نظر بدهيد بايد دنبال ويراستار يا سازماني باشيد كه سرويس  خدمات  مستقيم ارائه مي‌دهد يعني  خدمات ارتباط با پست الكترونيكي يا  خط  تلفن.( البته از اين  نحو  ارتباط دائماً براي آزار  ويراستار استفاده  نكنيد). به ديگر سخن اگر با   تحويل  گرفتن  نسخه دست‌نويس ويراستاري شده به طور  كلي با ويراستار قطع ارتباط كنيد پس يك مؤسسه بزرگ غير شخصي همان‌قدر براي شما مفيد  خواهد بود  كه يك  مؤسسه  كوچك  شخصي.
2- خدمات پيشنهادي
بررسي  كنيد ببينيد  ويراستار روي  چه  نوع  متن‌هايي كار مي‌كند. نبايد يك اثر  تخيلي را براي  ويراستاري  كه في‌المثل روي پايان‌نامه‌ها  كار مي‌كند بفرستيد هم‌چنين بررسي كنيد ببينيد  ويراستار مي‌تواند كار را بهتر از ديگر  كساني كه  در آن  حوزه  كار مي‌كنند انجام دهد.
3- سوابق
بسيار  خوب ! اين  موردي بود  كه من آن‌ را در ابتداي ليست  متذكر شدم  اما آن را دوباره يادآوري مي‌كنم. سوابق  و تجربيات ويراستار‌ها را بررسي  كنيد  حتي در اين  مرحله ليست كوتاهتان را بر اساس سوابق آن‌ها  رتبه بندي  كنيد. ويراستاران با سابقه بهترند زيرا آن‌ها هر  چه نباشد تجربه و  تمرين بيش‌تري دارند.  
4-  هم‌مشربي
 قرار داد بستن با  ويراستاري  كه به او  و نحوه  كارش  علاقه نداريد سرانجام  خوشي ندارد. اگر ويراستاري  نمونه‌اي از  كارش را ارائه داد آن را دريافت  كنيد و  توجه اتان را  مصروف آن  كنيد  و تنها به  همان  نمونه اكتفا  نكنيد و باب  گفتگو را با  خود  ويراستار بگشاييد.  اطمينان  حاصل  كنيد  كه هم از او  و هم از اثرش راضي  هستيد. اگر نمي‌توانيد از او  نمونه‌كارش را بگيريد به  نمونه مثال‌هايي  كه به صورت آنلاين ارائه داده است  توجه  كنيد  و آن‌ها را بخوانيد  و ببينيد مي‌توانيد بپذيريد كه اثر شما اينگونه  ويراستاري شود. اگر  هنوز  هم  مطمئن نشديد به آن‌ها ايميل بزنيد ببينيد چه جوابي به شما مي دهند. اگر پس  از طي اين مرحله باز  هم  ناراضي بوديد ديگر نام اين ويراستار را از ليستتان  حذف  كنيد.
5-  اعتماد
اعتماد يك  امر ذهني و انتزاعي است اگر نسبت به ويراستاري دودل  و دل به شك  هستيد به سرعت  روي  نام او قلم بگيريد. اين همان فردي است  كه مي‌خواهد در اثر شما دگرگوني به  وجود بياورد اگر به او اعتماد نداشته باشيد  كارش برايتان دو پني ارزش نخواهد داشت.
6- قيمت
شما بايد بدانيد  كه ويراستار در قبال  خدماتي  كه ارائه مي دهد  چقدر بايد از شما دريافت  كند  اما اين مسئله بايد آخرين  موردي باشد  كه در ليست  كوتاهتان به آن مي پردازيد. انتخاب تمام  ويراستاراني  كه  مبلغ پيشنهادي‌اشان  از آنچه شما فكر مي‌كنيد كم‌تر باشد راه به جايي  نخواهد برد  و بعد از اكثر آن‌ها  متنفر  خواهيد شد. اگر ديديد ويراستاري  واقعاً  مبلغ پيشنهادي‌اش آشكارا از  توان پرداخت شما بالاتر است آن‌وقت نسبت به  حذف آن اقدام كنيد.
گفتگو با ويراستار
آشكار است كه  هر كسي  كه در  جستجوي ويراستاري است با  او به  گفتگو مي پردازد.اما شما بايد هنگام بحث و  گفتگو  مبادي آداب رفتار  كنيد. ممكن است  حين گفتگو با اين شخص احساس كنيد  كه او دارد در برخي  موارد اشتباه  مي كند. از پرسيدن سوال  نترسيد. اگر ويراستار  نكته اي را  گوشزد  كرد  نگوييد اشتباه است. اگر آنچه را ويراستار انجام داده است  مورد پسند شما نيست او را سرزنش  نكنيد حتي از او تشكر  كنيد  و بعد عنوان  كنيد  كه  في المثل اين قسمت كه شما ويرايش  كرده ايد از نظر من صحيح  به نظر نمي رسد